ΞΕΝΩΝΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ ΑΣΥΛΟ "ΜΕΛΛΟΝ"

8 Δεκεμβρίου 2014

Το πρωί θα βρει τους οκτώ εφήβους στον ξενώνα «Μέλλον», ένα παλιό ξενοδοχείο στα νότια προάστια της Αττικής. «Εμείς τα βλέπουμε κουρασμένα, μπερδεμένα. Έχουν ανάγκη τις πρώτες ημέρες από ξεκούραση και περισυλλογή», λέει η Κυριακή Τριπερίνα, υπεύθυνη για τους ασυνόδευτους ανηλίκους στον ξενώνα.

Εδώ, θα παρακολουθούν μαθήματα ελληνικών και αγγλικών, θα τους επισκέπτεται
ψυχολόγος και νομικός. Διαμονή σε αυτόν τον ξενώνα προβλέπεται μόνο για αυτούς που θα αιτηθούν άσυλο, καθώς η χρηματοδότηση γίνεται από τα EAA Grants (Ισλανδία, Νορβηγία, Λιχνενστάιν). Οι ανήλικοι έχουν προθεσμία 49 ημερών για να υποβάλλουν σχετική αίτηση. Εάν κάποιο παιδί δεν ζητήσει άσυλο θα μεταφερθεί σε άλλον ξενώνα. Εφόσον παραμείνει εδώ μετά από ένα διάστημα ένταξης θα παρακολουθεί μαθήματα σε διαπολιστισμικό σχολείο της Αθήνας.

Οι διαθέσιμες κλίνες όμως σε δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων σε όλη την Ελλάδα είναι σήμερα 313, τη στιγμή που τα αιτήματα φτάνουν μόνο για φέτος τα 2.270. Από αυτά περίπου 400 δεν έχουν ακόμη εξεταστεί από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δομή του υπουργείου Εργασίας που αναλαμβάνει την αναζήτηση θέσεων σε ξενώνες για την τοποθέτηση των ανηλίκων. Η αρμόδια υπηρεσία παραμένει υποστελεχωμένη με τέσσερα άτομα προσωπικό. Σε λίγο καιρό θα αποχωρήσει και μία από τους υπαλλήλους καθώς λήγει η σύμβασή της.

Ενιαίο πλαίσιο κανονισμών για τις δομές που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Οι ανάγκες καλύπτονται είτε από τον κρατικό προϋπολογισμό είτε από ευρωπαϊκά κονδύλια.

Κι αν σήμερα γνωρίζουμε με περισσότερη ακρίβεια πόσοι είναι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, στην πορεία χάνονται τα ίχνη πολλών εξ’ αυτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΚΑ πέρσι δύο στους δέκα ανήλικους διέφυγαν από τους ξενώνες μέσα σε 24 ώρες από την άφιξή τους.

Ο μέσος όρος διαμονής στις δομές φτάνει τις 60 ημέρες μέχρι να επανενωθούν οι ανήλικοι με συγγενείς τους στο εξωτερικό ή να το σκάσουν για να συνεχίσουν μόνοι το ταξίδι. «Υπάρχουν περιπτώσεις που οι ίδιες οι οικογένειες λένε στα παιδιά ότι "αν δεν συνεχίσεις να πας σε Σουηδία, Γερμανία να δουλέψεις και να μας στείλεις χρήματα οι διακινητές θα μας σκοτώσουν"», λέει ο κ. Νίκας.

«Δεν μπορούν να κλείσουν μέσα τα παιδιά», λέει ο κ. Δημόπουλος. «Πρόκειται για ανοιχτές δομές που έχουν κυρίως εφήβους 16 ετών. Αυτά τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο, συμμετέχουν σε αθλητικά σωματεία», προσθέτει.

Το ΕΚΚΑ αποκαλεί σε έγγραφά του τις εξαφανίσεις των ανηλίκων "άτυπες φυγές", που δημιουργούν πρόβλημα στο σύστημα επιτροπείας και οδηγούν σε εκ νέου συλλήψεις των ανηλίκων, σε έκθεση σε κινδύνους και ενεργοποίηση της διαδικασίας ευρέσεως στέγης». Κάποιες φορές τα παιδιά που εξαφανίζονται τηλεφωνούν στις δομές μόλις φτάσουν σε χώρα της Δυτικής Ευρώπης. Τα περισσότερα όμως δεν επικοινωνούν ξανά.

«Ήθελα να μείνω εδώ»

Ο Μουσάι, αν και έφτασε στην Ελλάδα σε μια εποχή που λειτουργούσε πιλοτικά μία δομή στα Ανώγεια και υπήρχαν λιγότερες ευκαιρίες, επέλεξε να παραμείνει. «Ήμουν πολύ κουρασμένος από το ταξίδι και όσα είχα περάσει», λέει. Παιδί ακόμη, μέχρι να φτάσει στην Ελλάδα δούλευε σε ένα εργοστάσιο πέτρας στο Ιράν για να συγκεντρώσει χρήματα. «Και η κουλτούρα όταν πήγα στην Κρήτη έμοιαζε τόσο με τη δική μας που ήθελα να μείνω εδώ», προσθέτει.

Στη δομή των Ανωγείων έμαθε ελληνικά και ξεκίνησε να ζωγραφίζει. Έχει εκθέσει πίνακές του στην Κρήτη και στην Αθήνα. Και συμμετέχει συχνά ως διερμηνέας σε συνοδείες της Μετάδρασης. «Πραγματικά είναι ευτυχία όταν βοηθάς τους ανθρώπους που δεν ξέρουν τη γλώσσα. Όταν ήρθα εγώ δεν έκανε κανείς αυτή τη δουλειά», λέει.

Ως προσφορά βλέπει τη διερμηνεία και ο Ναντίρ Νούρι που βοηθά με μεταφράσεις στον ξενώνα «Μέλλον». «Τους πονάω. Επειδή έχω ζήσει αυτή τη διαδικασία καταλαβαίνω», λέει. Ο ίδιος στα 13 του έφυγε από το Αφγανιστάν για το Ιράν για να γλιτώσει από τις συρράξεις αντιμαχόμενων φατριών. «Όποια παράταξη είχε την εξουσία στρατολογούσε τα παιδιά όταν έφταναν 15 χρονών για να πολεμήσουν τον αντίπαλο. Έχω χάσει δύο άτομα έτσι από το οικογενειακό μου περιβάλλον», λέει.

Ο Νούρι έφυγε με τη συγκατάθεση της οικογένειάς του. Σε άλλες περιπτώσεις όμως οι ίδιοι οι γονείς εγκαταλείπουν τα παιδιά σε κάποιο σημείο του ταξιδιού. «Είναι ένα επιπλέον φορτίο στο δρόμο για την Ευρώπη γι’ αυτό τα αφήνουν εδώ. Ή τα αφήνουν σε κάποιον ομοεθνή τους για να τα φέρει μαζί του αργότερα, είτε στο νοσοκομείο Παίδων για να καταλήξουν σε κάποια δομή και να ακολουθήσει η οικογενειακή επανένωση», λέει η κ. Μπισάρα.

Αφού παρέμεινε για χρόνια στο Ιράν ο Νούρι συνέχισε το ταξίδι του. Έφτασε στην Ελλάδα μετά από τρεις αποτυχημένες απόπειρες. Ξέρει όπως λέει ότι πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι παρά την ασφάλεια μιας δομής φιλοξενίας θα επιλέξουν τη φυγή. «Όταν έρχονται εδώ αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά και χάνονται. Δεν είναι έτοιμοι να σταθούν στα πόδια τους από μόνοι τους, να ανακαλύψουν τη χώρα», λέει.

Έχουν περάσει δύο ώρες από την άφιξη των οκτώ Αφγανών από τη Μυτιλήνη στον ξενώνα και ο Νούρι τους αναζητά για να δει πώς προσαρμόζονται στο νέο περιβάλλον. Όλοι οι ανήλικοι έχουν μαζευτεί σε ένα δωμάτιο και συζητούν. Δύο από αυτούς έχουν αδέρφια στο εξωτερικό και μέσα στο επόμενο διάστημα εφόσον εντοπιστούν οι συγγενείς τους θα προχωρήσει η διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης. Μόλις δύο εβδομάδες πριν από την άφιξή τους στον ξενώνα ένας οκτάχρονος που έμενε στο ίδιο κτίριο ενώθηκε με την οικογένειά του στην Ευρώπη.